Göndermede bulunmak nedir ?

Göndermede Bulunmak Nedir? Öğrenmenin İletişimsel Derinliklerine Bir Pedagojik Bakış

Bir eğitimci olarak, öğrenmenin yalnızca bilgi edinmek değil; dünyayı anlamlandırmak, insan ilişkilerini çözümlemek ve semboller aracılığıyla anlam üretmek olduğuna inanırım. Öğrenme, bir dönüşüm sürecidir. Her yeni bilgi, var olan birikimimizin üzerine inşa edilir; her yeni ifade, öncekilere gönderme yapar. Bu yüzden “Göndermede bulunmak nedir?” sorusu, yalnızca dilbilimsel bir merak değil; aynı zamanda bir öğrenme felsefesi meselesidir.

Göndermede bulunmak, öğrenmenin ve iletişimin iç içe geçtiği bir noktada durur. İnsan, öğrendiklerini yalnızca tekrar etmez; onları ilişkilendirir, dönüştürür, yeniden yorumlar. Tıpkı bir öğrencinin yeni bir konuyu eski bilgilerle bağdaştırması gibi, göndermede bulunmak da bilgiyi bağlama yerleştirmenin pedagojik bir biçimidir.

Öğrenmenin Doğası: Bilginin İzini Sürmek

Öğrenme teorilerinden biri olan yapılandırmacı yaklaşım, bireyin bilgiyi aktif bir şekilde inşa ettiğini savunur. Bu inşa süreci, yalnızca yeni kavramların öğrenilmesiyle değil, aynı zamanda önceden edinilen bilgilerle ilişki kurma becerisiyle gerçekleşir. İşte tam bu noktada göndermede bulunmak, bir tür bilişsel köprü görevi görür.

Bir öğrenci, bir kavramı açıklarken “Bu, daha önce öğrendiğimiz X konusuna benziyor” dediğinde aslında bir gönderme yapar. Bu gönderme, öğrenmenin derinleştiği ve bireyin anlam dünyasını genişlettiği bir andır. Çünkü öğrenme, yalnızca yeni bilgileri almak değil; onları geçmişin bilgileriyle örmek, ilişkilendirmektir.

Pedagojik Açıdan Gönderme: Bilgiler Arası Diyalog

Pedagojik süreç, öğretmenin bilgi aktarmasından çok, öğrencinin anlam kurma sürecine rehberlik etmesidir. Göndermede bulunmak, bu anlam kurma sürecinde bir tür “iç diyalog” işlevi görür. Öğrenci, yeni bir düşünceyle karşılaştığında, zihnindeki önceki fikirlerle bir kıyaslama yapar. Bu kıyaslama, bilişsel gelişimin en güçlü araçlarından biridir.

Öğretmen açısından ise göndermede bulunmak, öğrenmeyi kalıcı hale getirmenin etkili yollarından biridir. “Geçen derste konuştuğumuz konuya dönelim” ya da “Bu düşünce size hangi kavramı hatırlatıyor?” gibi cümleler, öğrencinin zihinsel bağlantılar kurmasını sağlar. Bu da aktif öğrenme sürecini güçlendirir.

Toplumsal Bağlam: İletişim ve Kültürel Bellek

Göndermede bulunmak, bireysel öğrenme sürecinin ötesinde, toplumsal öğrenmenin de bir parçasıdır. Toplum, ortak referans noktaları aracılığıyla iletişim kurar. Bir kültürde herkesin bildiği bir atasözüne, filme ya da tarihi olaya gönderme yapmak, ortak belleği canlandırır. Bu durum, öğrenmenin toplumsal boyutunu temsil eder.

Eğitim ortamlarında bu tür göndermeler, öğrencilerin ortak anlam alanları oluşturmasını sağlar. Bir edebiyat öğretmeninin “Bu hikâye, Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna’sını hatırlatıyor” demesi, yalnızca bilgi paylaşımı değil; aynı zamanda kültürel bir bağ kurma eylemidir. Gönderme, bilginin sadece bireysel değil, kolektif bir yapıya sahip olduğunu gösterir.

Eleştirel Pedagoji Perspektifinden Gönderme

Paulo Freire’in eleştirel pedagoji yaklaşımında, öğrenme bir “diyalog” olarak tanımlanır. Bu diyalog, bilgiye pasif bir teslimiyet değil, aktif bir yeniden üretim sürecidir. Göndermede bulunmak da bu sürecin parçasıdır. Çünkü her gönderme, mevcut bilgiye yeni bir bağlam kazandırır; öğrenciyi düşünmeye, sorgulamaya ve yeniden anlamlandırmaya teşvik eder.

Bu açıdan göndermede bulunmak, pedagojik olarak bir farkındalık aracıdır. Öğrenci, “Bu bana şunu hatırlatıyor” dediğinde aslında kendi öğrenme sürecinin öznesi haline gelir. Bilginin kökenini fark eder, anlam katmanlarını keşfeder ve böylece öğrenmeyi içselleştirir.

Göndermenin Duygusal Boyutu: Öğrenmede Bağ Kurmak

Pedagoji yalnızca bilişsel süreçlerle değil, duygusal bağlarla da ilgilidir. Göndermede bulunmak, öğrencinin öğrendikleriyle duygusal bir bağ kurduğunu gösterir. Bir çocuk, “Bu hikâye bana dedemi hatırlattı” dediğinde aslında kendi deneyimiyle bilgi arasında köprü kurmaktadır. Bu köprü, kalıcı öğrenmenin en güçlü zeminidir.

Bu nedenle eğitimciler, öğrencilerin kendi yaşam deneyimlerine göndermeler yapmalarını teşvik etmelidir. Çünkü öğrenme, bireyin hayatıyla temas ettiği anda anlamlı hale gelir.

Sonuç: Göndermede Bulunmak, Öğrenmenin Yansımasıdır

Göndermede bulunmak, dilin ve düşüncenin en insani yönlerinden biridir. Bizi geçmişle, başkalarıyla ve kendimizle ilişkilendirir. Her gönderme, bir öğrenme izidir; bir anlam zincirinin halkasıdır. Eğitimde bu zinciri fark etmek, bireyi pasif bir alıcı olmaktan çıkarır ve onu öğrenmenin aktif bir öznesine dönüştürür.

Şimdi kendinize şu soruları sorun: Öğrendiklerimle neleri ilişkilendiriyorum? Hangi bilgiler bana başka şeyleri hatırlatıyor? Ve ben, başkalarına ne tür göndermelerle kendi öğrenme yolculuğumu anlatıyorum?

Belki de göndermede bulunmak, insanın öğrenme serüveninde kendine açtığı en derin aynadır.